Reflection for Monday December 8 Solemnity of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary: Luke 1:26-38

Gospel: Luke 1:26-38

The angel Gabriel was sent from God to a town of Galilee called Nazareth, to a virgin betrothed to a man named Joseph, of the house of David, and the virgin's name was Mary. And coming to her, he said, "Hail, full of grace! The Lord is with you." But she was greatly troubled at what was said and pondered what sort of greeting this might be.  

Then the angel said to her, "Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God. Behold, you will conceive in your womb and bear a son, and you shall name him Jesus. He will be great and will be called Son of the Most High, and the Lord God will give him the throne of David his father, and he will rule over the house of Jacob forever, and of his Kingdom there will be no end."  

But Mary said to the angel, "How can this be, since I have no relations with a man?" And the angel said to her in reply, "The Holy Spirit will come upon you, and the power of the Most High will overshadow you. Therefore, the child to be born will be called holy, the Son of God. And behold, Elizabeth, your relative, has also conceived a son in her old age, and this is the sixth month for her who was called barren; for nothing will be impossible for God." Mary said, "Behold, I am the handmaid of the Lord. May it be done to me according to your word." Then the angel departed from her.

+ + + + + + +

Reflection:

We celebrate today the Solemnity of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary. This was approved in 1476 by Pope Sixtus IV and later extended to the universal Church by Pope Clement XI in 1708.

Recognizing the belief held for centuries by the Fathers and Doctors of the Church, Pope Pius IX solemnly proclaimed the Dogma of the Immaculate Conception in 1854.

This dogma affirms that “the Most Blessed Virgin Mary, in the first instance of her conception, by a singular grace and privilege granted by Almighty God, was preserved free from all stain of original sin” (Ineffabilis Deus, 1854).

Among the many women at that time, why was Mary chosen by God to be the mother of Jesus? She was chosen not because of status or privilege, but because of her humility and her obedience to the will of God. Mary did not insist on her own plans, nor did she allow fear or self-interest to overshadow her trust in the Lord. Instead, she surrendered her life completely into God’s hands.

The Lord continues to choose and work through the humble and the obedient for the fulfillment of His plans in the world. In Mary, we see a heart fully open to God’s grace—a life willingly offered in faith. She reminds us that true greatness is found not in control, but in surrender.

Like Mary, we are also invited to listen to the wisdom and intervention of God in our lives. Yet we may ask ourselves honestly: do we submit only when God’s will aligns with our desires? Do we embrace His guidance only when it is convenient or beneficial to us? When God’s ways challenge our comfort, disrupt our routines, or call us to turn away from sin, do we hesitate, resist, or quietly say no?

God’s intervention in our lives is always rooted in His love for us. At first, His call may seem difficult to accept or hard to understand, especially when it draws us out of our comfort zones or invites us to let go of habits that keep us enslaved. But in time, we come to realize that His plan is always right—leading us toward healing, freedom, and our redemption.

God has a beautiful plan for all of us. He asks only one thing so that this plan may unfold in our lives: that we humbly and freely submit ourselves to His loving will.

As we reflect on Mary’s “yes,” we are challenged to look into our own hearts. Are we truly willing to trust God completely, even when His plan is unclear or demanding? —Marino J. Dasmarinas

Ang Mabuting Balita at Repleksyon Lunes Disyembre 8 Dakilang Kapistahan ng Kalinis-linisang Paglilihi sa Mahal na Birheng Maria: Lucas 1:26-38

Mabuting Balita: Lucas 1:26-38

Nang ikaanim na buwan na ng pagdadalantao ni Elisabet, ang anghel Gabriel ay sinugo ng Diyos sa Nazaret, Galilea, sa isang dalaga na ang pangala'y Maria. Siya'y nakatakdang ikasal kay Jose, isang lalaki buhat sa lipi ni Haring David. Paglapit ng anghel sa kinaroroonan ng dalaga, binati niya ito. 

"Matuwa ka! Ikaw ay kalugud-lugod sa Diyos," wika niya. "Sumasaiyo ang Panginoon!" Nagulumihanan si Maria sa gayong pangungusap, at inisip niyang mabuti kung ano ang kahulugan niyon. Kaya't sinabi sa kanya ng anghel, "Huwag kang matakot, Maria, sapagkat kinalulugdan ka ng Diyos. Makinig ka! Ikaw ay maglilihi at manganganak ng isang lalaki, at siya'y tatawagin mong Jesus.

Magiging dakila siya, at tatawaging Anak ng Kataas-taasan. Ibibigay sa kanya ng Panginoong Diyos ang trono ng kanyang amang si David. Maghahari siya sa angkan ni Jacob magpakailanman, at ang kanyang paghahari ay walang hanggan." "Paanong mangyayari ito, gayong ako'y dalaga?" tanong ni Maria. Sumagot ang anghel, "Bababa sa iyo ang Espiritu Santo, at lililiman ka ng kanyang kapangyarihan ng Kataas-taasan.

Kaya't banal ang ipanganganak mo at tatawaging Anak ng Diyos. Natatandaan mo ang iyong kamag-anak na si Elisabet? Alam ng lahat na siya'y baog, ngunit naglihi siya sa kabila ng kanyang katandaan. At ngayo'y ikaanim na buwan na ng kanyang pagdadalantao -- sapagkat walang hindi mapangyayari ang Diyos." Sumagot si Maria, "Ako'y alipin ng Panginoon. Mangyari sa akin ang iyong sinabi." At nilisan siya ng anghel.

+ + + + + + +

Repleksyon:

Ipinagdiriwang natin ngayon ang Dakilang Kapistahan ng Kalinis-linisang Paglilihi sa Mahal na Birheng Maria. Ito ay pinagtibay noong 1476 ni Pope Sixtus IV at kalaunan ay pinalawak para sa buong Simbahang Katolika ni Pope Clement XI noong 1708.

Kinilala ni Pope Pius IX ang paniniwalang pinanghahawakan sa loob ng maraming siglo ng mga Ama at mga Dalubhasa ng Simbahan, at noong 1854, kaniyang maringal na ipinahayag ang Dogma of the Immaculada Conception.

Itinataguyod ng dogmang ito na “ang Mahal na Birheng Maria, mula sa unang sandali ng paglilihi sa kanya, sa natatanging biyaya at pribilehiyong ipinagkaloob ng Makapangyarihang Diyos, ay iningatan na malaya sa anumang mantsa ng orihinal na kasalanan” (Ineffabilis Deus, 1854).

Sa gitna ng napakaraming kababaihan noong panahong iyon, bakit si Maria ang pinili ng Diyos upang maging ina ni Hesus?

Siya ay pinili hindi dahil sa katayuan o karangalan, kundi dahil sa kanyang kababaang-loob at ganap na pagsunod sa kalooban ng Diyos. Hindi ipinilit ni Maria ang sarili niyang mga plano, ni hindi niya hinayaang manaig ang takot o pansariling interes. Sa halip, buong puso niyang isinuko ang kanyang buhay sa mga kamay ng Diyos.

Hanggang ngayon, patuloy na pinipili at ginagamit ng Panginoon ang mga mapagpakumbaba at masunurin upang maisakatuparan ang Kanyang mga plano sa mundo. Kay Maria, nakikita natin ang isang pusong bukás sa biyaya ng Diyos—isang buhay na handang ihandog sa Diyos. Ipinapaalala niya sa atin na ang tunay na kadakilaan ay hindi nakasalalay sa ating mga sarili, kundi sa ganap na pagsuko sa plano ng Diyos.

Tulad ni Maria, tayo rin ay inaanyayahang makinig at magtiwala sa plano ng Diyos sa ating mga buhay. Madaling sumunod kapag naaayon sa ating kagustuhan ang Kanyang kalooban. Tinatanggap natin ang Kanyang gabay kapag ito ay maginhawa at kapaki-pakinabang para sa atin. 

Pero, Kapag hinahamon ng Diyos ang ating komportableng pamumuhay, binabago ang ating mga nakasanayan, o inaanyayahan tayong talikuran ang kasalanan, tayo ba’y nag-aalinlangan, tumututol, o tahimik na tumatanggi?

Ang pakilos ng Diyos sa ating buhay ay laging nakaugat sa Kanyang pagmamahal sa atin. Sa simula, maaaring mahirap itong tanggapin at unawain, lalo na kapag hinihila tayong palabas sa  ating nakasanayan o inaakay tayo tungo sa pag bitaw sa mga gawi na nagdadala sa atin sa pagkakasala. Ngunit sa huli, mauunawaan natin na ang Kanyang plano ay laging tama—nag bibigay ng kagalingan, kalayaan, at kapanatagan.

Mayroon magandang plano ang Diyos para sa ating lahat. Iisa lamang ang Kanyang hinihiling upang ito’y magkatotoo sa ating buhay: ang tayo ay magpakumbaba at malayang isuko ng ating sarili sa Kanyang mapagpalang kalooban.

Habang pinagninilayan natin ang pagtitiwala ng lubos ni Maria, hinahamon tayong suriin ang ating sariling puso. Handa ba tayong magtiwala rin nang lubos sa Diyos kahit hindi malinaw o madali ang Kanyang plano? —Marino J. Dasmarinas

Reflection for Sunday December 7 Second Sunday of Advent: Matthew 3:1-12

Gospel: Matthew 3:1-12

John the Baptist appeared, preaching in the desert of Judea and saying, “Repent, for the kingdom of heaven is at hand!” It was of him that the prophet Isaiah had spoken when he said: A voice of one crying out in the desert, Prepare the way of the Lord, make straight his paths.

John wore clothing made of camel’s hair and had a leather belt around his waist. His food was locusts and wild honey. At that time Jerusalem, all Judea, and the whole region around the Jordan were going out to him and were being baptized by him in the Jordan River as they acknowledged their sins.

When he saw many of the Pharisees and Sadducees coming to his baptism, he said to them, “You brood of vipers! Who warned you to flee from the coming wrath? Produce good fruit as evidence of your repentance. And do not presume to say to yourselves, ‘We have Abraham as our father.’

For I tell you, God can raise up children to Abraham from these stones. Even now the ax lies at the root of the trees. Therefore every tree that does not bear good fruit will be cut down and thrown into the fire. I am baptizing you with water, for repentance, but the one who is coming after me is mightier than I.

I am not worthy to carry his sandals. He will baptize you with the Holy Spirit and fire. His winnowing fan is in his hand. He will clear his threshing floor and gather his wheat into his barn, but the chaff he will burn with unquenchable fire.”

+ + + + + + +

Reflection:

Are we willing to repent and completely walk away from anything that leads us to sin?

Many times, we promise God that we will repent and walk away from anything that leads us into sin. With sincere intentions, we try to change, and for a while, we succeed. Yet sooner or later, we find ourselves falling again—caught once more in the very sins we vowed to leave behind.

It is easy to say that we will no longer sin, but when temptation quietly beckons, we often discover how weak we truly are. And so, we sin again and again, until sin begins to shape our habits, our choices, and eventually our way of life. Over time, these repeated sins slowly lead us toward emptiness and wretchedness.

Why do we sin? Why do we keep falling back into what we know harms us? Because sin is attractive and enticing. It promises pleasure, relief, or comfort, but in the end, it leaves us wounded, empty, and enslaved. Unless we truly repent and decisively turn away from sin, it continues to destroy us from within.

When John the Baptist appeared from the wilderness, he preached repentance, and many listened. People came to him to repent and be baptized, including the Pharisees and Sadducees. Yet their repentance lacked depth; it was outward and superficial. This was why John rebuked them. He called them to bear concrete fruits of repentance—to embrace an interior, genuine, and life-changing conversion.

This is also God’s call to us on this Second Sunday of Advent. We are invited to examine our hearts and ask whether our repentance is merely spoken or truly lived. God desires from us an interior, genuine, and deep repentance—one that moves us to completely walk away from anything that causes us to sin.

As we prepare our hearts for the coming of the Lord, let us ask ourselves with honesty and courage: Are we truly willing to let go of the sins we cling to, or are we content with shallow repentance that never really changes our lives? – Marino J. Dasmarinas

Ang Mabuting Balita at Repleksyon sa Linggo Disyembre 7 Ikalawang Linggo ng Adbiyento: Mateo 3:1-12

Mabuting Balita: Mateo 3:1-12

Noong panahaong iyon, si Juan Bautista’y dumating sa ilang ng Judea at nagsimulang mangaral. Sinabi niya, “Pagsisihan ninyo’t talikdan ang inyong mga kasalanan, sapagkat malapit nang maghari ang Diyos!” Si Juan ang tinutukoy ni Propeta Isaias nang sabihin nito, “Ito ang sabi ng isang sumisigaw sa ilang: ‘Ihanda ninyo ang daraanan ng Panginoon, tuwirin ninyo ang kanyang mga landas!”

Hinabing balahibo ng kamelyo ang damit ni Juan, at balat ang kanyang pamigkis. Ang kanya namang pagkai’y balang at pulot-pukyutan. At pumunta sa kanya ang mga taga-Jerusalem, taga-Judea, at mga naninirahan sa magkabilang panig ng Jordan. Ipinahayag nila ang kanilang mga kasalanan, at sila’y bininyagan ni Juan sa Ilog Jordan.

Ngunit nang makita niyang marami sa mga Pariseo at mga Saduseo ang lumalapit upang pabinyag, sinabi niya sa kanila, “Kayong lahi ng mga ulupong! Sino ang nagbabala sa inyo upang tumakas sa parusang darating? Ipakilala ninyo sa pamamagitan ng inyong pamumuhay na kayo’y nagsisisi. At huwag ninyong ipangahas na kayo’y anak ni Abraham.

Sinasabi ko sa inyo: Ang Diyos ay makalilikha ng mga tunay na anak ni Abraham mula sa mga batong ito. Ngayon pa’y nakaamba na ang palakol sa ugat ng punungkahoy; ang bawat punungkahoy na hindi mabuti ang bunga ay puputulin at ihahagis sa apoy. Binibinyagan ko kayo sa tubig bilang tanda ng pagsisisi ninyo’t pagtalikod sa inyong mga kasalanan; ngunit ang dumarating na kasunod ko ang magbibinyag sa inyo sa Espiritu Santo at sa apoy.

Siya’y makapangyarihan kaysa akin, hindi ako karapat-dapat kahit tagadala ng kanyang panyapak. Hawak niya ang kanyang kalaykay upang alisin ang dayami. Titipunin niya sa kamalig ang trigo, ngunit ang ipa’y susunugin sa apoy na di mamamatay kailanman.”

+ + + + + + +

Repleksyon:

Handa ba tayong magsisi at tuluyang lumayo sa anumang nagdadala sa atin sa pagkakasala?

Maraming beses na tayong nangako sa Diyos na magsisisi tayo at lalayo sa anumang nagtutulak sa atin na magkasala. Buo ang ating hangarin, at sa loob ng isang panahon, nagagawa nating magbago. Ngunit hindi nagtatagal, muli tayong nadadapa—muli nating binabalikan ang mga kasalanang sinikap na nating talikuran.

Madaling sabihin na hindi na tayo muling magkakasala, ngunit kapag dumarating na ang tukso, saka natin nakikita kung gaano tayo kahina. Kaya’t paulit-ulit tayong nagkakasala, hanggang sa ang kasalanan ay maging bahagi na ng ating pamumuhay. Sa paglipas ng panahon, ang mga naipong kasalanang ito ang unti-unting nagdadala sa atin sa kawalan ng kapayapaan, ka hungkagan at sa pagkakaroon ng miserableng buhay.

Bakit nga ba tayo nagkakasala? Bakit patuloy tayong bumabagsak sa kasalanan kahit alam nating ito’y nakasisira sa atin? Sapagkat ang kasalanan ay kaakit-akit at mapanukso. Nagbibigay ito ng panandaliang aliw o kasiyahan, ngunit sa bandang huli, nag-iiwan ito ng malalim na sugat at pagkaalipin sa ating pagkatao at kaluluwa. Kung hindi tayo tunay na magsisisi at tuluyang lalayo sa kasalanan, unti-unti tayong wawasakin nito mula sa kaloob-looban ng ating pagkatao.

Nang lumabas si Juan Bautista mula sa ilang, ipinahayag niya ang panawagan ng pagsisisi, at marami ang nakinig sa kanya. Lumapit sa kanya ang mga tao upang magsisi at magpabinyag, kabilang na ang mga Pariseo at mga Saduceo. Ngunit ang kanilang pagsisisi ay mababaw at panlabas lamang. Ito ang dahilan kung bakit sila sinaway ni Juan. Hinamon niya silang magkaroon ng tunay na pagsisisi—isang panloob, tapat, at malalim na pagbabalik-loob.

Ito rin ang panawagan ng Diyos sa atin sa Ikalawang Linggo ng Adbiyento. Inaanyayahan tayong suriin ang ating mga puso: ang pagsisisi ba natin ay nananatili lamang sa salita, o ito ba’y isinasabuhay natin araw-araw? Nais ng Diyos ang isang panloob, tapat, at malalim na pagsisisi—isang pagsisising may lakas ng loob na tuluyang talikuran ang anumang nagtutulak sa atin na magkasala.

Habang inihahanda natin ang ating mga sarili sa pagdating ng Panginoon, tanungin sana natin ang ating mga sarili nang buong katapatan: Handa ba talaga tayong bitawan ang mga kasalanang patuloy nating pinanghahawakan, o kuntento na tayo sa isang mababaw na pagsisising hindi kailanman nagbabago ng ating buhay? – Marino J. Dasmarinas

Reflection for December 6 Saturday of the First Week of Advent: Matthew 9:35–10:1, 5a, 6-8

Gospel: Matthew 9:35–10:1, 5A, 6-8

Jesus went around to all the towns and villages, teaching in their synagogues, proclaiming the Gospel of the Kingdom, and curing every disease and illness. At the sight of the crowds, his heart was moved with pity for them because they were troubled and abandoned, like sheep without a shepherd. 

Then he said to his disciples, “The harvest is abundant but the laborers are few; so ask the master of the harvest to send out laborers for his harvest.” Then he summoned his twelve disciples and gave them authority over unclean spirits to drive them out and to cure every disease and every illness. 

Jesus sent out these Twelve after instructing them thus, “Go to the lost sheep of the house of Israel. As you go, make this proclamation: ‘The Kingdom of heaven is at hand.’ Cure the sick, raise the dead, cleanse lepers, drive out demons. Without cost you have received; without cost you are to give.”

+ + + + + + +

Reflection:

Have we done something to bring others closer to the Lord? Have we ever invited a friend to walk with us to church and attend Holy Mass? Or have we gently encouraged someone to read the Bible so that he or she might come to know Jesus more deeply and personally?

“The harvest is abundant, but the laborers are few” (Matthew 9:37). These words of Jesus echo powerfully in our hearts today, perhaps more urgently than ever before. They speak not only to the needs of the world but also to the condition of our own faith. We do not have to look far to see the painful reality around us: many of our brothers and sisters still do not know Jesus, not because He is absent, but because He has not yet been brought to them.

Our labor for God must not be confined to our specific roles and ministries in the Church—as priests, extraordinary ministers of Holy Communion, catechists, lectors/commentators, or members of various Church organizations. While these ministries are important, our mission goes beyond church walls. We are called to put more flesh into our faith by reaching out to those who are hungry, tired, discouraged, and wounded—those who are physically or emotionally sick. We are sent to bring Jesus to the poor and the forgotten, for they, too, long for His presence, His compassion, and His guidance.

Even as ordinary parishioners, by virtue of our baptism, we are all called to share Jesus. A faith that grows is a faith that is shared. Beginning this Advent season and onward, let us open our hearts and allow Jesus to use us as His instruments of healing—through simple acts of kindness, sincere concern, and concrete help for the poor and the deprived.

Yet we must also examine ourselves honestly. There are times when we follow Jesus on our own terms, according to our own standards. When we impose our own rules instead of embracing His, we risk replacing humility with arrogance. Instead of drawing others closer to Christ, our words and actions may unintentionally push them away from the faith we claim to love.

A true follower has rock-solid faith—faith that is not self-seeking or proud, but humble and quietly faithful. Such a disciple does not seek recognition but finds joy in silently carrying out the mission entrusted to him or her, all for the greater glory of God.

As we reflect on these words, let us ask ourselves with sincerity and courage: Are we willing to become true laborers in the Lord’s harvest—not only in name, but in the way we live, love, and serve each day? – Marino J. Dasmarinas

Ang Mabuting Balita at Repleksyon para Disyembre 6 Sabado sa Unang Linggo ng Adbiyento: Mateo 9:35–10:1, 6-8

Mabuting Balita: Mateo 9:35-10:1, 6-8

Noong panahong iyon, nilibot ni Hesus ang mga bayan at nayon at nagturo sa mga sinagoga. Ipinangaral niya ang Mabuting Balita tungkol sa paghahari ng Diyos, at pinagaling ang mga may sakit, anuman ang kanilang karamdaman. Nang makita niya ang napakaraming tao, nahabag siya sa kanila sapagkat sila’y lito at lupaypay, parang mga tupang walang pastol. 

Kaya’t sinabi niya sa kanyang mga alagad, “Sagana ang anihin, ngunit kakaunti ang mag-aani. Idalangin ninyo sa may-ari ng anihin na magpadala siya ng mga manggagawa sa kanyang anihin.” Tinipon ni Hesus ang labindalawang alagad at binigyan ng kapangyarihang magpalayas ng masasamang espiritu at magpagaling ng mga may karamdaman. 

Sila’y pinagbilinan ni Hesus: “Hanapon ninyo ang mga nawawalang tupa ng sambahayan ng Israel. Humayo kayo at ipangaral ninyo na malapit nang maghari ang Diyos. Pagalingin ninyo ang mga maysakit at buhayin ang mga patay. Pagalingin ninyo ang mga ketongin at palayasin ang mga demonyo. Yamang tumanggap kayo nang walang bayad, magbigay naman kayo nang walang bayad.”

+ + + + + + +

Repleksyon:

May nagawa na ba tayo upang maisama ang kapwa natin palapit sa Panginoon? Naimbitahan na ba natin ang isang kaibigan na sumama sa atin sa simbahan upang dumalo sa Banal na Misa? O nahikayat naba natin ang isang kapatid o kaibigan na magbasa ng Biblia upang mas makilala niya si Jesus—hindi lamang sa isip, kundi sa puso?

“Sagana ang aanihin, ngunit kakaunti ang mga manggagawa” (Mateo 9:37). Ang mga salitang ito ni Jesus ay patuloy na umaalingawngaw sa ating mga puso ngayon—at higit na mas malakas kaysa dati. Hindi lamang nito inilalarawan ang kalagayan ng mundo, kundi hinahamon din ang lalim ng ating pananampalataya. Hindi na natin kailangang tumingin pa nang malayo upang makita ang masakit na katotohanan: marami pa rin sa atin ang hindi pa lubusang nakakakilala kay Jesus—dahil hindi pa natin siya naibabahagi sa kanila.

Ang ating paglilingkod sa Diyos ay hindi dapat manatili lamang sa ating mga tungkulin sa Simbahan—bilang mga pari, mga extraordinary ministers ng Banal na Komunyon, mga katekista, mga mambabasa o tagapagpahayag, o mga kasapi ng iba’t ibang ministeryo. Mahalaga ang mga ito, ngunit hindi rito nagtatapos ang ating misyon.

Tayo ay tinatawag na bigyang-buhay ang ating pananampalataya sa pamamagitan ng pagtulong sa mga nagugutom, sa mga napapagod, nanghihina ang loob, at sugatan—sa mga may sakit. Tayo ay isinusugo upang dalhin si Jesus sa mga dukha at nakalimutan ng lipunan, sapagkat sila man ay umaasam sa Kanyang presensya, habag, at patnubay.

Kahit tayo ay karaniwang mga mananampalataya lamang, sa bisa ng ating binyag, tayong lahat ay tinatawag na ibahagi si Jesus. Ang pananampalatayang lumalago ay pananampalatayang ibinabahagi. Sa pagsisimula ng panahong ito ng Adbiyento at sa mga darating pang araw, nawa’y buksan natin ang ating mga puso at hayaang gamitin tayo ni Jesus bilang Kanyang mga kasangkapan ng pagpapagaling—sa pamamagitan ng ating kabutihan, tunay na pag mamalasakit, at pagtulong sa mga dukha at nangangailangan.

Ngunit kailangan din nating suriin ang ating sarili nang may katapatan. May mga pagkakataong sinusunod natin si Jesus ayon sa sarili nating pamantayan, hindi ayon sa Kanyang kalooban. Kapag ipinipilit natin ang sarili nating mga alituntunin sa halip na yakapin ang Kanya, napapalitan ang kapakumbabaan ng kayabangan. At sa halip na mailapit ang iba kay Hesus, tayo mismo ang nagiging dahilan kung bakit sila lumalayo sa pananampalataya.

Ang tunay na alagad ay may matatag na pananampalataya—hindi makasarili, hindi mapagmataas, kundi mapagkumbaba at tapat. Siya ay kontentong tahimik na ginagampanan ang misyon na ipinagkatiwala sa kanya, hindi para sa sarili, kundi para sa lalong ikaluluwalhati ng Diyos.

Pumapayag ba tayong maging tunay na manggagawa sa masaganang ani ng Panginoon—hindi lamang sa ating mga salita, kundi sa paraan ng ating pamumuhay, pagpapatawad, at paglilingkod sa kapwa araw-araw? – Marino J. Dasmarinas

Reflection for December 5 Friday of the First Week of Advent: Matthew 9:27-31

Gospel: Matthew 9:27-31

As Jesus passed by, two blind men followed him, crying out, “Son of David, have pity on us!” When he entered the house, the blind men approached him and Jesus said to them, “Do you believe that I can do this?” “Yes, Lord,” they said to him.

Then he touched their eyes and said, “Let it be done for you according to your faith.” And their eyes were opened. Jesus warned them sternly, “See that no one knows about this.” But they went out and spread word of him through all that land.

+ + + + + + +

Reflection:

What causes spiritual blindness?

Often, it is our love affair with this world. When we are too attached to worldly things, we become overly concerned about how we look in the eyes of others. We worry too much about the external impressions people have of us. We become fixated on chasing material wealth, power, status, and other worldly attachments. Slowly and almost unnoticed, these things cloud our vision and lead us into spiritual blindness.

In the Gospel, we encounter two men who are physically blind but spiritually insightful. Though they could not see with their eyes, they recognized the presence of Jesus as He passed by. With unwavering faith and deep longing, they cried out, “Son of David, have pity on us!” Their hearts saw what their eyes could not—and Jesus did not disappoint them.

This Gospel scene invites us to reflect on our own lives. We must be careful not to allow this world to rob us of our spiritual vision, for it is through spiritual sight that we discover the true essence and meaning of life. Life is not about earthly riches, influence, or achievements. What good are wealth and power if our hearts are empty of Jesus?

The moment we decide to follow Jesus faithfully, our spiritual blindness begins to heal. We start to see differently—very differently from how we once saw. We come to realize that nothing in this world truly matters except the love and light of Christ shining in our lives and guiding our paths.

Jesus Himself assures us: “I am the light of the world. Whoever follows Me will not walk in darkness, but will have the light of life” (John 8:12).

As we reflect on these words, let us ask ourselves with sincerity and courage: Are we willing to let go of whatever blinds us and cry out to Jesus with faith, so that we may see clearly and walk in His light today and always? – Marino J. Dasmarinas

Ang Mabuting Balita at Repleksyon Disyembre 5 Biyernes sa Unang Linggo ng Adbiyento: Mateo 9:27-31

Mabuting Balita: Mateo 9:27-31

Noong panahong iyon, pag-alis ni Hesus sa lugar na iyon, sinundan-sundan siya ng dalawang lalaking bulag. Sumisigaw sila na ang wika, “Anak ni David, mahabag kayo sa amin!” Pagpasok ni Hesus sa bahay, lumapit sa kanya ang mga bulag. Tinanong sila ni Hesus, “Naniniwala ba kayo na magagawa ko ito?”

“Opo, Panginoon,” sagot nila. At hinipo niya ang kanilang mga mata, at sinabi, “Mangyari sa inyo ang ayon sa inyong paniniwala.” At nakakita na sila. Mahigpit na ipinagbilin sa kanila ni Hesus na huwag sasabihin ito kaninuman. Ngunit nang sila’y makaalis, ibinalita nila sa buong lupaing yaon ang ginawa sa kanila ni Hesus.

+ + + + + + +

Repleksyon:

Ano ang sanhi ng espirituwal na pagkabulag?

Madalas, ito ay nagmumula sa ating “relasyon” sa mundong ito. Kapag labis tayong nahuhumaling sa mga bagay na makamundo, nagiging abala tayo sa kung ano ang hitsura natin sa paningin ng iba. Labis tayong nababahala sa impresyon na iniiwan natin sa ating kapwa. Nahuhumaling tayo sa paghabol sa materyal na kayamanan, kapangyarihan, katayuan, at iba pang makalupang bagay. At sa pagdaan ng panahon, unti-unti nitong pinapalalabo ang ating paningin at dinadala tayo sa espirituwal na pagkabulag.

Sa Mabuting Balita, nakatagpo tayo ng dalawang lalaking bulag sa paninging pisikal ngunit malinaw ang mata ng pananampalataya. Bagama’t hindi sila nakakakita nang pisikal, nakilala nila ang presensya ni Hesus na dumaraan. Kaya buong tapang at puno ng pananampalataya silang sumigaw, “Anak ni David, mahabag po kayo sa amin!” Ang kanilang mga puso ang nakakita ng hindi makita ng kanilang mga mata at hindi sila binigo ni Hesus.

Inaanyayahan tayo ng tagpong ito na magnilay sa ating sariling buhay. Hindi natin dapat hayaan na agawan tayo ng mundong ito ng ating espirituwal na paningin, sapagkat dito natin natatagpuan ang tunay na diwa at kahulugan ng buhay. Ang buhay ay hindi tungkol sa yaman, kapangyarihan, o tagumpay sa mundo. Sapagkat ano ang silbi ng lahat ng ito kung wala naman si Hesus sa ating mga buhay?

Sa sandaling magpasya tayong sumunod kay Hesus nang buong katapatan, unti-unti nitong napapagaling ang ating espirituwal na pagkabulag. Nagbabago ang ating pananaw na lubos na naiiba sa dati. Unti-unti nating nauunawaan na wala nang hihigit pa sa mundong ito kundi ang pag-ibig at liwanag ni Hesus na gumagabay sa atin.

Tunay ngang sinabi ni Hesus: “Ako ang ilaw ng sanlibutan. Ang sumusunod sa Akin ay hindi lalakad sa kadiliman, kundi magkakaroon ng ilaw ng buhay” (Juan 8:12).

Sa ating pagninilay, hayaan nating sumagi sa ating mga puso ang tanong na ito: Ano ang humahadlang sa atin upang makita nang malinaw si Hesus, at handa ba tayong iwan ito at sumigaw sa Kanya nang may pananampalataya—upang makalakad tayo sa Kanyang liwanag araw-araw ng ating buhay? – Marino J. Dasmarinas

Reflection for December 4 Thursday of the First Week of Advent: Matthew 7:21, 24-27

Gospel: Matthew 7:21, 24-27

Jesus said to his disciples: "Not everyone who says to me, 'Lord, Lord,' will enter the Kingdom of heaven, but only the one who does the will of my Father in heaven. 

"Everyone who listens to these words of mine and acts on them will be like a wise man who built his house on rock. The rain fell, the floods came, and the winds blew and buffeted the house. But it did not collapse; it had been set solidly on rock. 

And everyone who listens to these words of mine but does not act on them will be like a fool who built his house on sand. The rain fell, the floods came, and the winds blew and buffeted the house. And it collapsed and was completely ruined."

+ + + + + + +

Reflection:

Is Jesus truly the foundation of our lives?

When we choose Jesus as our foundation, nothing in this world can ultimately bring us down—not even the heaviest problem we will ever face. Storms will surely come, but when our lives are built on Him, we are not shaken beyond hope. This is the grace of having Jesus at the center of our lives: He is our impregnable rock, our refuge and fortress, always ready to protect, sustain, and defend us.

And yet, if we are honest, many of us allow worldliness to become our foundation. We unconsciously place our security in things that promise stability but cannot truly sustain us. So what happens when trials, disappointments, or losses come our way? We begin to crumble. We find ourselves overwhelmed by the dilemmas of this world—burdens that could have been carried more lightly had we rooted our lives in Christ.

When we build our lives on power, status, or money, we forget that these things do not last. Sooner or later, they fade, slip away, or fail us. And when they do, what remains? Too often, we are left broken, helpless, and empty—not because Jesus abandoned us, but because we slowly drifted away, choosing the world over Him.

Still, the Good News remains: Jesus continues to offer Himself to us. Even now, He invites us to make Him the true center of our lives—the gravitational force that orders our choices, our values, and our hopes. We need not be afraid to come to Him. He does not interrogate us about our sinful past. What matters to Him is our openness today, our willingness now, and our future with Him.

So let us pause and reflect: What or who is really the foundation of our lives? Are we building on what passes away, or are we ready to entrust everything to Jesus, the rock that will never fail us? – Marino J. Dasmarinas

Ang Mabuting Balita at Repleksyon sa Disyembre 4 Huwebes sa Unang Linggo ng Adbiyento: Mateo 7:21, 24-27

Mabuting Balita: Mateo 7:21, 24-27

Noong panahong iyon, sinabi ni Hesus sa kanyang mga alagad: “Hindi lahat ng tumatawag sa akin, ‘Panginoon, Panginoon,’ ay papasok sa kaharian ng langit, kundi yaon lamang sumusunod sa kalooban ng aking Amang nasa langit. 

“Kaya’t ang bawat nakikinig at nagsasagawa ng mga salita kong ito ay matutulad sa isang taong matalino na nagtayo ng kanyang bahay sa ibabaw ng bato. Umulan nang malakas, bumaha, at binayo ng malakas na hangin ang bahay na iyon, ngunit hindi nagiba sapagkat nakatayo sa ibabaw ng bato. 

Ang bawat nakikinig ng aking mga salita at hindi nagsasagawa nito ay matutulad sa isang taong hangal na nagtayo ng kanyang bahay sa buhanginan. Umulan nang malakas, bumaha, at binayo ng malakas na hangin ang bahay. Bumagsak ang bahay na iyon at lubusang nawasak.”

+ + + + + + +

Repleksyon:

Si Hesus ba ang tunay na pundasyon ng ating buhay?

Kapag si Hesus ang pinili nating maging pundasyon ng ating buhay, wala sa mundong ito ang kayang tuluyang magpabagsak sa atin—kahit pa ang pinakamabigat na problemang ating haharapin. Darating ang mga unos, ngunit kung nakatayo ang ating buhay sa Kanya, hindi tayo masisira. Ito ang biyaya ng pagkakaroon ni Hesus sa sentro ng ating buhay: Siya ang ating matibay na bato, ating kanlungan at tanggulan, laging handang umakay, magtanggol, at magligtas sa atin.

Ngunit kung magiging totoo tayo sa ating sarili, marami sa atin ang hinahayaan ang makamundong bagay na maging pundasyon ng ating buhay. Unti-unti, inilalagay natin ang ating seguridad sa mga bagay na may pangakong katiyakan ngunit hindi naman kayang tumagal.

Kaya ano ang nangyayari kapag dumating ang mga pagsubok, kabiguan, at pagkawala? Unti-unti tayong nadudurog. Pinapabagsak tayo ng mga suliranin ng mundong ito—mga pasaning magiging magaan sana kung si Kristo lamang ang ating sandigan.

Kapag kapangyarihan, katanyagan, o pera ang ginagawa nating saligan ng ating buhay, nalilimutan nating lahat ng ito ay pansamantala. Darating ang panahon na maglalaho ang mga ito. At kapag nawala na, ano ang matitira sa atin? Kadalasan, tayo’y sugatan, walang lakas, at hungkag—hindi dahil iniwan tayo ni Hesus, kundi dahil tayo mismo ang lumayo at pinili ang mundo kaysa sa Kanya.

Gayunman, nananatili ang Mabuting Balita: patuloy na iniaalok ni Hesus ang Kanyang sarili sa atin. Sa mismong sandaling ito, inaanyayahan Niya tayong gawin Siyang sentro ng ating buhay—ang puwersang humuhubog sa ating mga pasya, pagpapahalaga, at pag-asa. Hindi tayo kailangang matakot na lumapit sa Kanya. Hindi Niya tayo inuusisa tungkol sa ating makasalanang nakaraan. Ang mahalaga sa Kanya ay ang ating “ngayon,” ang bukas nating loob sa kasalukuyan, at ang hinaharap na handa nating tahakin kasama Siya.

Kaya sandali tayong huminto at magnilay: Ano nga ba ang tunay na pundasyon ng ating buhay?

Nakaugat ba tayo sa mga bagay na lilipas, o handa na ba nating ialay kay Hesus ang lahat—siya na ang batong pundasyon na kailanman ay hindi bibiguin ang sinumang magtitiwala? – Marino J. Dasmarinas

Reflection for Wednesday December 3 Memorial of Saint Francis Xavier, Priest: Matthew 15:29-37

Gospel: Matthew 15:29-37

At that time: Jesus walked by the Sea of Galilee, went up on the mountain, and sat down there. Great crowds came to him, having with them the lame, the blind, the deformed, the mute, and many others. They placed them at his feet, and he cured them. The crowds were amazed when they saw the mute speaking, the deformed made whole, the lame walking, and the blind able to see, and they glorified the God of Israel.

Jesus summoned his disciples and said, “My heart is moved with pity for the crowd, for they have been with me now for three days and have nothing to eat. I do not want to send them away hungry, for fear they may collapse on the way.” The disciples said to him, “Where could we ever get enough bread in this deserted place to satisfy such a crowd?”

Jesus said to them, “How many loaves do you have?” “Seven,” they replied, “and a few fish.” He ordered the crowd to sit down on the ground. Then he took the seven loaves and the fish, gave thanks, broke the loaves, and gave them to the disciples, who in turn gave them to the crowds. They all ate and were satisfied. They picked up the fragments left over–seven baskets full.

+ + + + + + +

Reflection:

What do we do when we see the poor? Do we go out of our way to give something to those who hunger—not only for food, but also for dignity, compassion, and hope? Jesus summoned His disciples and said, “My heart is moved with pity for the crowd, for they have been with Me now for three days and have nothing to eat.”

Let us take a moment to be still. Let us close our eyes and place ourselves among the disciples. Let us listen closely and allow the words of Jesus to sink deeply into our hearts. As He speaks, let us imagine that He is looking at us and entrusting us with His compassion. Do we discern that the Lord is calling us to be His instruments in feeding, helping, and uplifting those who have nothing in life?

In these difficult times, when hunger has become commonplace Jesus continues to speak to us today. He reminds us, “Let your hearts be moved with pity for the poor and the hungry—for those who have nothing, for those who are oppressed, and for those who feel weak, forgotten, and abandoned.” His words are not only meant to be heard; they are meant to be lived.

It is easy for us to say, “We want to help,” or “We will do something for the poor.” But the true test of discipleship is not found in words alone. It is revealed in our actions—when what we do becomes concrete and tangible. Let us not be afraid to help, for this is precisely what the Lord asks of us. Let us not be anxious or doubtful, for every act of love we give—from a sincere and generous heart—will return to us in blessings beyond measure.

As followers of Christ, we are invited to allow our hearts to be moved as His heart was moved. The question now is this: in these challenging times, how are we allowing ourselves to become the compassionate hands and loving heart of Jesus for the poor and the hungry today? – Marino J. Dasmarinas

Ang Mabuting Balita at Repleksyon sa Miyerkules Disyembre 3 Paggunita kay San Francisco Javier, pari: Mateo 15:29-37

Mabuting Balita: Mateo 15:29-37

Noong panahong iyon, nagbalik si Hesus sa tabi ng Lawa ng Galilea. At siya’y umahon sa burol at naupo. Nagdatingan ang napakaraming tao na may dalang mga pilay, bulag, pingkaw, pipi, at marami pang iba. Inilagay nila ang mga maysakit sa harapan ni Hesus at kanyang pinagaling sila.

Namangha ang mga tao nang makita nilang nagsasalita na ang mga pipi, gumaling na ang mga pingkaw, nakalalakad na ang mga pilay, at nakakikita na ang mga bulag. At nagpuri sila sa Diyos ng Israel.

Tinawag ni Hesus ang kanyang mga alagad at sinabi, “Nahahabag ako sa mga taong ito, sapagkat tatlong araw na ngayong kasama ko sila at wala na silang makain. Hindi ko ibig na sila’y paalising gutom; baka sila mahilo sa daan.” At sinabi ng mga alaga, “Saan po tayo kukuha rito ng tinapay na makasasapat sa gayong karaming tao?” “Ilan ang tinapay ninyo riyan?” tanong ni Hesus sa kanila.

 “Pito po,” sagot nila, “at ilang maliliit na isda.” Ang mga tao’y pinaupo ni Hesus sa lupa. Kinuha niya ang pitong tinapay at ang mga isda at nagpapasalamat sa Diyos. Pagkatapos, pinagpira-piraso niya ang mga iyon at ibinigay sa mga alagad para ipamahagi sa mga tao. Kumain ang lahat at nabusog; at nang tipunin nila ang mga tinapay na lumabis, nakapuno sila ng pitong bakol na malalaki.

+ + + + + + +

Repleksyon:

Ano ang ginagawa natin kapag nakikita natin ang mga dukha o mahihirap? Lumalabas ba tayo sa ating comfort zone upang magbigay nang kahit kaunti sa mga nagugutom—hindi lamang sa pagbibigay ng pagkain, kundi pati narin ang pag mamalasakit sa kanila? Tinipon ni Jesus ang Kanyang mga alagad at sinabi, “Nahahabag ang aking puso sa mga taong ito, sapagkat tatlong araw na silang kasama ko at wala silang makain.”

Maglaan tayo ng sandaling katahimikan. Ipikit natin ang ating mga mata at ilagay ang ating sarili sa piling ng mga alagad. Pakinggan nating mabuti ang mga salitang ito ng Panginoon at hayaang tumimo ang mga ito sa ating mga puso. Isipin natin na si Jesus ay tumitingin at nagsasalita mismo sa atin. Nararamdaman ba natin na tinatawag tayo ng Panginoon upang maging Kanyang mga kasangkapan sa pagpapakain, pagtulong, at pag-aaruga sa mga taong halos wala na sa buhay?

Sa mga panahong ito ng paghihirap, kung saan laganap ang gutom dahil kurapsyon sa gobyerno patuloy na nagsasalita sa atin si Jesus. Ipinapaalala Niya sa atin: “Mahabag din ang inyong mga puso sa mga dukha at nagugutom—sa mga walang-wala, sa mga naaapi, at sa mga mahihina at nakalimutan ng lipunan.” Ang Kanyang mga salita ay hindi lamang dapat pakinggan; ang mga ito ay dapat isabuhay.

Madali para sa atin ang magsabi, “Tutulong tayo,” o “May gagawin tayo para sa mahihirap.” Ngunit ang tunay na pagsubok ng pagiging alagad ni Kristo ay hindi nasusukat sa mga salita. Ito ay nasusukat sa gawa—sa mga kongkreto at tunay na hakbang ng pagmamahal. Huwag tayong matakot na tumulong, sapagkat ito ang malinaw na kalooban ng Panginoon. Huwag din tayong mangamba, sapagkat anumang tulong na ibinibigay natin nang taos-puso ay nagbabalik sa atin ng pagpapala sa maraming paraan.

Bilang mga tagasunod ni Kristo, inaanyayahan tayong isabuhay ang kanyang utos ng pag tulong. Sa gitna ng mga hamon ng ating panahon, paano tayo ngayon nagiging mga kamay at puso ni Jesus para sa mga dukha, nangangailagan at nagugutom? – Marino J. Dasmarinas  

Reflection for December 2 Tuesday of the First Week of Advent: Luke 10:21-24

Gospel: Luke 10:21-24

Jesus rejoiced in the Holy Spirit and said, “I give you praise, Father, Lord of heaven and earth, for although you have hidden these things from the wise and the learned you have revealed them to the childlike. Yes, Father, such has been your gracious will. All things have been handed over to me by my Father.

No one knows who the Son is except the Father, and who the Father is except the Son and anyone to whom the Son wishes to reveal him.” Turning to the disciples in private he said, “Blessed are the eyes that see what you see. For I say to you, many prophets and kings desired to see what you see, but did not see it, and to hear what you hear, but did not hear it.

+ + + + + + +

Reflection:

Do we have a regular time of communication and prayer with God?

Communication is at the heart of our relationship with God. The more time we spend speaking with Him in prayer and silence, the closer our hearts are drawn to His. It is through this constant communication that our friendship with God deepens and our relationship with Him is strengthened.

In today’s Gospel, we witness Jesus in prayer, communicating intimately with God our Father. He lifts His voice in praise, yet His prayer goes beyond words of thanksgiving. Jesus prays because He longs for the Father. From this longing flows a deep and loving oneness—a communion that nurtures His mission and sustains His life.

We, too, are called to live with this same longing and thirst for God in every moment of our lives. Prayer is not merely a religious act; it is our lifeline. When we stop communicating with God, we slowly grow empty within. We may appear strong and composed on the outside, yet deep in our hearts, our faith becomes shallow and fragile.

That is why we are invited to return—again and again—to regular moments of prayer each day. Let us make space in our lives to praise God, to thank Him, and to entrust everything we are and everything we hold dear into His loving hands. Let us not wait for moments of crisis or desperation before we seek Him. God longs to be with us not only in our need, but in every ordinary moment of our lives.

So let us pause and reflect: Are we truly making time each day to be with God, or are we only turning to Him when everything else has already failed? How willing are we to allow prayer to shape our lives, deepen our love, and draw us into a living, personal relationship with Him? — Marino J. Dasmarinas

Ang Mabuting Balita at Repleksyon Disyembre 2 Martes sa Unang Linggo ng Adbiyento: Lucas 10:21-24

Mabuting Balita: Lucas 10:21-24

Nang oras ding iyon, si Hesus ay napuspos ng galak ng Espiritu Santo. At sinabi niya, “Pinasasalamatan kita Ama. Panginoon ng langit at lupa, sapagkat inilihim mo sa marurunong at pantas ang mga bagay na ito at inihayag mo sa mga taong ang kalooba’y tulad ng sa bata. Oo, Ama, sapagkat gayon ang ikinalulugod mo. Ibinigay sa akin ng aking Ama ang lahat ng bagay. 

Walang nakakikilala sa Anak kundi ang Ama, at walang nakakikilala sa Ama kundi ang Anak at yaong marapating pagpahayagan ng Anak.” Humarap si Hesus sa mga alagad at sinabi, na di naririnig ng iba: “Mapalad kayo, sapagkat nakita ninyo ang inyong nakikita ngayon! Sinasabi ko sa inyo, maraming propeta at mga hari ang nagnasang makakita ng inyong nakikita ngunit hindi nila nakita. Hinangad din nilang mapakinggan ang inyong naririnig ngunit hindi nila napakinggan.”

+ + + + + + +

Repleksyon:

Nag lalaan ba tayo ng oras ng pakikipag-ugnayan at panalangin sa Diyos?

Ang komunikasyon ang puso ng ating ugnayan sa Diyos. Habang mas madalas tayong nakikipag-usap at nananatili sa Kanya sa panalangin at katahimikan, mas lalo Niyang inilalapit ang ating mga puso sa Kanyang pag-ibig. Sa patuloy na pakikipag-ugnayan, lalalim ang ating pagkakaibigan at relasyon sa Diyos.

Sa Mabuting Balita ngayon, nasasaksihan natin si Jesus na taimtim na nakikipag-ugnayan sa Diyos Ama sa pamamagitan ng panalangin. Siya’y nagpupuri, ngunit ang Kanyang panalangin ay hindi lamang pagbigkas ng papuri. Siya’y nananalangin dahil sa Kanyang pananabik sa Ama. At mula sa pananabik na ito ay nabubuo ang mas malalim na pagkakaisa at pakikipag-isa sa Kanya—isang ugnayang nagbibigay-buhay at lakas sa Kanyang misyon.

Tayo rin ay inaanyayahang mamuhay na may ganitong pananabik at uhaw sa Diyos sa bawat sandali ng ating buhay. Ang panalangin ay hindi lamang isang gawi sa relihiyon; ito ang ating hininga, ang ating sandigan. Kapag tumigil tayo sa pakikipag-usap sa Diyos, unti-unti tayong kakainin tayo ng mundong ito. Maaaring matatag ang ating anyo sa panlabas, ngunit sa kaibuturan, nagiging mababaw at marupok ang ating pananampalataya hangang sa ito ay mawala ng tuluyan.

Kaya’t inaanyayahan tayong magbalik—araw-araw—sa ating regular na sandali ng panalangin. Maglaan tayo ng oras upang purihin Siya, pasalamatan Siya, at ipagkatiwala sa Kanya ang lahat ng tayo’y mayroon at tinataglay. Huwag nating hintayin ang mga sandali ng matinding pangangailangan at pagsubok bago tayo makipagugnay sa Diyos. Inaanyayahan Niya tayong makasama hindi lamang sa oras ng problema, kundi maging sa karaniwan at tahimik na mga sandali ng ating buhay.

Kaya ngayon, magmuni-muni tayo: Tunay ba nating binibigyan ng oras ang Diyos araw-araw, o hinahanap lamang natin Siya kapag wala na tayong ibang masandalan? Handa ba tayong hayaang ang panalangin ang humubog sa ating buhay, magpalalim sa ating pananampalataya, at magdala sa atin sa isang buhay at personal na pakikipag-ugnayan sa Kanya? — Marino J. Dasmarinas